Handboek gemeenteraad 2014-2018-1.pdf

Handboek gemeenteraad Neerijnen periode 2014-2018 Colofon Opgesteld door Datum Versie Document : : : : K.G. Steenbergen (raadsgriffier) Maart 2014 1.0 Wegwijzer raad- en commissieleden periode 2014 - 2018 Handboek gemeenteraad Neerijnen Inhoudsopgave 1. Informatief......................................................................................................................................... 4 2. Het raadslid..................................................................................................................................... 12 3. Organisatie Gemeenteraad, Commissies en Verbonden partijen..............................................19 4. Griffie, faciliteiten en overige afspraken.......................................................................................29 5. Werkdocumenten gemeenteraad en raadsadviescommissies...................................................34 Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 3 Handboek gemeenteraad Neerijnen 1. 1.1. Informatief Wat is een gemeente Met de gemeente komt u op allerlei manieren in aanraking. Om de vier jaar bij de verkiezingen voor de gemeenteraad, wekelijks als het vuil wordt opgehaald, om een vergunning aan te vragen voor de bouw van een dakkapel, bij de verlenging van het paspoort of rijbewijs of bij de aangifte van de geboorte van een kind. De gemeente is, na de rijksoverheid en de provincie, de kleinste zelfstandige bestuurseenheid in het Nederlandse staatsbestel. Sinds 1 januari 2014 zijn het er 403. In al die Nederlandse gemeenten wordt een aantal landelijke regels, bij voorbeeld ten aanzien van uitkeringen, op een zelfde manier toegepast. En de vorm van het paspoort moet er in alle gemeenten hetzelfde uitzien. Toch zijn er wel degelijk grote verschillen tussen de ene en de andere gemeente. Een grote stad, waar veel mensen dicht op elkaar wonen, kent andere problemen en voert een ander beleid dan een dunbevolkte plattelandsgemeente die uit een aantal kleine kernen bestaat. Ambtenaren, gemeenteraadsleden, wethouders en burgemeester zijn er samen verantwoordelijk voor dat de zaken in de gemeente goed lopen. Verschillen tussen gemeenten worden ook veroorzaakt door andere voorkeuren van de bevolking. Kiest men in de ene gemeente voor de uitbouw van een theater, in een naburige gemeente wil men het geld liever besteden aan de verhoging van de leefbaarheid in de oude wijken. Het maken van die keuzes is de voornaamste taak van het gemeentebestuur. 1.2. Wat doet een gemeente Gemeenten krijgen hun geld voor meer dan 90 procent van de rijksoverheid. Een deel van de inkomsten komt uit het zogenaamde Gemeentefonds, een fonds waarin het Rijk jaarlijks een deel van de belastingopbrengst stopt en verdeelt over de gemeenten. Deze inkomsten mag de gemeente naar eigen inzicht besteden. Naast inkomsten uit het Gemeentefonds ontvangen de gemeenten zogenaamde doeluitkeringen van het Rijk, uitkeringen voor een vast omschreven doel zoals openbaar vervoer of jeugdhulpverlening. Hoeveel een gemeente krijgt, is afhankelijk van het aantal inwoners en plaatselijke omstandigheden. Daarnaast mag een gemeente zelf belasting heffen. De onroerend zaak belasting die voor woningen en bedrijfspanden geldt, is de belangrijkste bron van eigen inkomsten. Andere bronnen van inkomsten zijn de toeristenbelasting, de hondenbelasting en de parkeergelden. De hoogte van de belastingen wordt door de gemeenteraad vastgesteld. Dat gebeurt ook met de vaststelling van de tarieven die de gemeente aan de burgers vraagt voor bepaalde diensten, zoals parkeren, leges, reinigingsrechten. Een van de belangrijkste taken van de gemeente is de zorg voor voldoende woonruimte. Om de aanleg van nieuwe woonwijken mogelijk te maken en de ontwikkelingen in bestaande wijken en het buitengebied in de hand te houden maakt het gemeentebestuur structuurplannen en bestemmingsplannen. Voor de inwoners van de gemeente zijn bestemmingsplannen van groot belang, daarin ligt vast wat er met de grond mag gebeuren. Of u een schuur bij uw huis mag bouwen, of u een bedrijfje aan huis kunt beginnen, zijn zaken die in het bestemmingsplan vastliggen. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 4 Handboek gemeenteraad Neerijnen Een ander belangrijk werkterrein voor de gemeente is verkeer. De gemeente maakt plannen voor een goede doorstroming van het verkeer. De gemeenteraad besluit over de aanleg van wegen, parkeerterreinen, woonerven, voetgangerstunnels, fietspaden. Dankzij de Wet Milieubeheer heeft de gemeente greep op het milieu. Vervuilende bedrijven kunnen uit woonwijken worden geweerd, de milieupolitie kan optreden tegen mensen die op onjuiste wijze groot vuil aanbieden of gevaarlijke stoffen afvoeren. De gemeente heeft een verscheidenheid aan taken op onderwijsgebied. De gemeenteraad bestuurt het plaatselijk openbare onderwijs. Ook voor het bijzonder onderwijs draagt ze de zorg voor voldoende schoolruimte. De ambtenaren die toezien op naleving van de leerplichtwet zijn in dienst van de gemeente. In toenemende mate vormen zaken als gezondheidszorg, welzijn, cultuur, sport en recreatie het werkterrein van de gemeente. De verruiming van de naschoolse opvang en het beheer van een cultureel centrum of een sportpark, het zijn allemaal zaken waarover de gemeenteraad besluiten neemt. Al geruime tijd hevelt de rijksoverheid bepaalde taken en bevoegdheden over naar de gemeenten. Deze decentralisatie moet gemeenten meer armslag en verantwoordelijkheden geven. Werden voorheen subsidies vanuit een Haags ministerie aan plaatselijke instellingen verstrekt, tegenwoordig hebben gemeenten een zeer belangrijke vinger in de pap als het gaat om toewijzing van het geld. Aan de andere kant zijn er natuurlijk ook terreinen waar de gemeente zich niet mee bemoeit. Zo is het gemeenten niet toegestaan om een eigen buitenlands beleid te voeren. Ook de omvang en inzet van het defensieapparaat behoren niet tot de gemeentelijke taken. 1.3. 1.3.1. Wie vormen het gemeentebestuur Raadsleden Volgens de Grondwet is de gemeenteraad het hoogste orgaan in een gemeente. De samenstelling van de gemeenteraad wordt eens per vier jaar bepaald op grond van de gemeenteraadsverkiezingen. In principe kan iedere inwoner van 18 jaar of ouder lid worden van de gemeenteraad. Het zijn de politieke partijen die een lijst van kandidaten opstellen, waaruit de kiezers een keuze maken. Het raadslidmaatschap vergt, wanneer men het goed wil doen, behoorlijk wat tijd. Afhankelijk van de grootte van een gemeente gaat er per maand 30 tot 100 uur werk in het raadslidmaatschap zitten. En dat gebeurt doorgaans in de vrije tijd, want een raadslid krijgt wel een vergoeding voor de bezigheden, maar te weinig om van te kunnen leven. Het raadslidmaatschap wordt meestal uitgevoerd naast een andere baan. De functie van de gemeenteraad is te vergelijken met die van een algemeen bestuur van een organisatie, instelling of vereniging. Hoofdtaken van de gemeenteraad zijn het vaststellen van de hoofdlijnen van beleid en het toezien op de uitvoering daarvan. In de gemeenteraad heeft ieder lid een even zware stem. Beslissingen worden genomen bij meerderheid van stemmen. 1.3.2. College van Burgemeester en wethouders (B&W) Het college van burgemeester en wethouders (B&W) is het dagelijks bestuur van de gemeente. Ook zorgt het college voor het uitvoeren van landelijke regelingen, het zogenaamde medebewind. Voorbeelden daarvan zijn het uitvoeren van de Wet werk en bijstand en de Wet maatschappelijke ondersteuning. Als dagelijks bestuur is het college van B&W de eerst verantwoordelijke instantie voor de financiën van de gemeente. Het college voert het personeelsbeleid van de gemeentelijke organisatie. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 5 Handboek gemeenteraad Neerijnen Het college heeft voor de uitvoering van haar taken tal van wettelijke bevoegdheden. Een voorbeeld daarvan is het aan- en verkopen van gemeentelijke eigendommen. In het college heeft iedere wethouder zijn eigen taakgebied of portefeuille, maar over het gebruiken van bepaalde bevoegdheden moet door het college als geheel besloten worden. B&W beslissen bij meerderheid van stemmen, waarbij de stem van de burgemeester dubbel telt als de stemmen staken. Het college is over het gevoerde beleid verantwoording schuldig aan de gemeenteraad en kan door de gemeenteraad ter verantwoording worden geroepen. Als de gemeenteraad het niet eens is met een collegebesluit, kan de raad dit besluit echter niet herroepen. Wel kan de raad er bij het college op aandringen een ander besluit te nemen; in het uiterste geval kunnen een of meerdere wethouders naar huis worden gestuurd. 1.3.3. Wethouder Wethouders worden door de raad benoemd. Als één van de raadsleden tot wethouder wordt benoemd verliest hij zijn raadslidmaatschap. Als raadslid wordt hij dan opgevolgd door een andere vertegenwoordiger van zijn partij. Ook is het mogelijk dat de raad iemand van buiten de eigen kring of zelfs van buiten de eigen gemeente tot wethouder benoemt. Wel geldt in dat laatste geval de eis dat de wethouder uiterlijk binnen een jaar na benoeming binnen de gemeentegrenzen komt wonen. Hiervoor kan eventueel per jaar ontheffing worden verleend. Elke wethouder heeft zijn eigen taakgebied of portefeuille, zoals onderwijs, openbare werken, financiën, huisvesting, sport en cultuur. Net als het aantal raadsleden is het aantal wethouders van de gemeente afhankelijk van het aantal inwoners. Daarnaast maken de politieke partijen die het college vormen afspraken over het aantal wethouders en de specifieke inhoud van de portefeuilles. Het wethouderschap is in de meeste gemeenten een meer dan volledige dagtaak, al komen in sommige gemeenten zowel deeltijd- als voltijdwethouders voor en is het in het slinkende aantal kleine gemeenten een deeltijdbaan. De wethouder krijgt, afhankelijk van de grootte van de gemeente, een salaris. Tussen raad en wethouder geldt, net als tussen Tweede Kamer en minister, de vertrouwensregel. Verliest de wethouder het vertrouwen, dan moet hij aftreden. 1.3.4. Burgemeester In tegenstelling tot raadsleden en (indirect) wethouders wordt de burgemeester niet gekozen, maar benoemd door de Kroon, dat wil zeggen bij Koninklijk Besluit op voordracht van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Wanneer ergens een vacature ontstaat, worden sollicitanten opgeroepen via een advertentie in de Staatscourant. Intussen maakt de gemeenteraad meestal een lijstje met eigenschappen waaraan de nieuwe burgemeester zou moeten voldoen, een profielschets. De meeste gemeenteraden stellen ook een vertrouwenscommissie in die een voorkeursvolgorde van kandidaten mag aangeven. De gemeenteraad besluit uiteindelijk over de selectie van kandidaten en stuurt een lijstje met tenminste twee namen naar de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Meestal volgt deze de aanbeveling van de gemeenteraad op. Voorafgaand aan de aanbeveling kunnen gemeenten een zogenaamd burgemeestersreferendum organiseren. Alle kiesgerechtigde inwoners mogen daarbij een voorkeur uitspreken voor een van de twee door de raad geselecteerde kandidaten. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 6 Handboek gemeenteraad Neerijnen De burgemeester is voorzitter van de gemeenteraad en voorzitter van het college van B&W. De burgemeester heeft een aantal eigen wettelijke taken en bevoegdheden. Hij is verantwoordelijk voor de handhaving van de openbare orde en veiligheid in de gemeente en in menige gemeente houdt de burgemeester zich ook bezig met het promotiebeleid of de voorlichting, de 'communicatie', van de gemeente. Als benoemd bestuurder heeft de burgemeester ook een beetje de functie van opzichter. De wet spreekt over zijn 'zorgplicht' ten aanzien van bijvoorbeeld de tijdige voorbereiding van beleid en de goede samenwerking met andere overheden. Hij moet besluiten van de gemeenteraad en het college uitvoeren, maar als hij die in strijd met de wet of het algemene belang acht, dan kan hij een dergelijk besluit voor vernietiging voordragen bij de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De benoeming van de burgemeester geldt steeds voor een periode van zes jaar. Na advisering door de gemeenteraad wordt een burgemeester meestal automatisch herbenoemd. Alleen de Kroon, bestaande uit de Koning en de ministers, kan de burgemeester ontslaan, de gemeenteraad dus niet. 1.4. 1.4.1. Hoe werkt een gemeenteraad Raadsvergaderingen Politiek hoogtepunt in het zittingsjaar van de gemeenteraad vormt de begrotingsbehandeling, die meestal vroeg in het najaar plaatsvindt. Het vaststellen van de begroting is een belangrijke bevoegdheid van de raad. Het college van B&W doet voorstellen voor nieuwe uitgaven en bezuinigingen die hij het komende jaar nodig acht. In uitvoerige debatten bespreekt de gemeenteraad de plannen, wijzigt wat hij nodig en wenselijk acht en stelt ten slotte de begroting vast. Het college heeft zich daar dan aan te houden. Een andere belangrijke bevoegdheid van de raad is het vaststellen van verordeningen, een soort gemeentelijke wetten. Een voorbeeld is een subsidieverordening, waarin regels zijn vastgelegd over toekenning van subsidies aan plaatselijke organisaties. Het college moet verordeningen uitvoeren. In vrijwel alle gemeenten vergadert de gemeenteraad op een vast tijdstip, in Neerijnen is dat gemiddeld eens per 6 weken op een donderdagavond met uitzondering van de vakantieperiode. 1.4.2. Commissies Het raadswerk bestaat lang niet altijd alleen uit het bijwonen van de raadsvergaderingen. Een belangrijk deel van het voorbereidende werk wordt in raadadviescommissies gedaan. Raadadviescommissies met hun taken en bevoegdheden worden ingesteld door de gemeenteraad. Gemiddeld genomen vergaderen de raadadviescommissies voorafgaand aan de vergadering van de gemeenteraad. Om in een vroegtijdig stadium invloed uit te oefenen richten burgers en belangengroepen zich vaak op de raadadviescommissies. Er zijn verschillende soorten commissies. Raadadviescommissies bestaan uit raadsleden, maar er kunnen ook burgers (burgercommissieleden) in worden benoemd. Raadadviescommissies houden zich meestal met een bepaald beleidsterrein bezig, bijvoorbeeld welzijn, financiën (bestuur) of ruimtelijke ordening. Het college kan ook commissies instellen, vaak commissies met een concrete taak, zoals bij voorbeeld het beheer van sportaccommodaties of de ruimtelijke ontwikkeling. In dergelijke commissies worden vaak belanghebbende en/of deskundige burgers benoemd. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 7 Handboek gemeenteraad Neerijnen 1.4.3. Wijk- en/of dorpsraden In veel gemeenten komen wijkraden of dorpsraden voor. Vaak wordt wanneer door gemeentelijke herindeling een nieuwe grote gemeente ontstaat in de afzonderlijke wijken of kernen een wijk- of dorpsraad opgericht. Dorps- of wijkraden krijgen hun taken en bevoegdheden van het centrale gemeentebestuur. Wijk- of dorpsraden vertegenwoordigen de bevolking van een bepaalde wijk of kern en hebben een voornamelijk adviserende taak. Ze geven door 'wat er leeft' onder de bevolking en zijn een officieel aanspreekpunt voor het gemeentebestuur. 1.5. 1.5.1. Hoe wordt de gemeenteraad samengesteld Verkiezingen Eens per vier jaar worden, op een vaste dag, in heel Nederland gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Tussentijdse verkiezingen worden alleen gehouden wanneer op basis van een herindeling een nieuwe gemeente wordt gevormd en ook een nieuwe gemeenteraad moet worden gekozen. Alle inwoners van 18 jaar en ouder kunnen op de verkiezingsdag naar de stembus. Bij gemeenteraadsverkiezingen kunnen niet alleen mensen met de Nederlandse nationaliteit hun stem uitbrengen. Ook buitenlanders die ten minste vijf jaar in ons land wonen en een verblijfsvergunning hebben, hebben actief en passief kiesrecht op gemeentelijk niveau. Burgers van andere landen van de Europese Unie hebben deze rechten al direct vanaf het moment dat ze zich in een Nederlandse gemeente vestigen. Op het stembiljet voor de gemeenteraadsverkiezingen staan de namen van de belangrijkste landelijke politieke partijen vermeld. Die partijen hebben plaatselijke afdelingen die zich met de gemeentepolitiek bezighouden. Daarnaast zijn er vaak groeperingen die alleen in de eigen gemeente opereren. Partijen als Gemeentebelangen, Lijst Beukers of “Voor Neerijnen” …… richten zich meestal uitsluitend op kwesties die in de dorpen zelf spelen. Alle partijen proberen op eigen wijze zo veel mogelijk stemmen te winnen. Zeker in verkiezingstijd bestaan voor de kiezer volop mogelijkheden kennis te nemen van het gedachtegoed en de standpunten van de deelnemende partijen. In de meeste gemeenten wordt daarnaast ook door middel van verkiezingsborden, debatbijeenkomsten, uitslagenavonden en in toenemende mate met speciale verkiezingssites aandacht aan de verkiezingen besteed. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 8 Handboek gemeenteraad Neerijnen 1.5.2. Collegevorming Na de verkiezingen is de eerste belangrijke bezigheid van de nieuwgekozen gemeenteraad het formeren van een college en de benoeming van de wethouders. De partij die als grootste uit de stembus is gekomen neemt het initiatief bij de collegeonderhandelingen. Al naar gelang die onderhandelingen kan het college van B&W verschillende vormen aannemen. In de meeste gemeenten wordt een meerderheidscollege gevormd. Daarin hebben partijen die samen een meerderheid hebben alle wethoudersposten in handen. Aan een dergelijk college ligt een beleidsprogramma ten grondslag, daarom wordt het ook wel een collegeprogramma genoemd. Als voordeel van een collegeprogramma geldt dat de gevormde coalitie krachtdadig op kan treden, een duidelijke politieke beleidsuitvoereinde lijn kan voeren. Als nadeel wordt genoemd dat partijen die buiten het college staan, nagenoeg geen invloed hebben op dat beleid. Een alternatief voor het meerderheidscollege vormt een minderheidscollege en het afspiegelingscollege. Bij een minderheidscollege is het voor de gevormde coalitie telkenmale zoeken naar meerderheden binnen de raad voor het uitgevoerd krijgen van gewenst beleid. In het laatste geval vormt het dagelijkse bestuur een min of meer getrouwe afspiegeling van de gemeenteraad. Als voordeel hiervan kan worden genoemd dat alle belangrijke partijen bij het beleid betrokken worden. Als nadeel kan gelden dat het door de noodzakelijke compromissen minder duidelijk wordt welk beleid het college van plan is te voeren. 1.6. 1.6.1. Burgers en gemeente Voorlichting gevraagd en ongevraagd Behalve bij gemeenteraadsverkiezingen kan ook tussentijds invloed door burgers worden uitgeoefend op het gemeentelijke beleid. Raadsvergaderingen zijn openbaar, vergaderingen van raadadviescommissies ook. Schriftelijke stukken die door de raad worden behandeld, kunnen door iedereen worden opgevraagd. Een gemeentebestuur kan afwachten tot burgers om inlichtingen over het beleid komen vragen. Het kan ook zelf de boer opgaan, door actief voorlichting te geven. Vrijwel alle gemeenten hebben voorlichtingsambtenaren in dienst om de burgers over het beleid te informeren. Dat doen ze onder meer door bij voorbeeld een eigen gemeentekrant, voorlichtingspagina's en advertenties in huis-aan-huisbladen, teletekst en rubrieken op de lokale radio, allerlei informatieve brochures en folders. De laatste jaren wordt in toenemende mate voorlichting of misschien beter nog overheidscommunicatie via de eigen gemeentelijke website verzorgd. Zo ook in Neerijnen! De burger kan in veel gevallen zijn mening kenbaar maken voordat een definitief besluit is genomen. De Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) en de Algemene wet bestuursrecht (Awb) dragen de overheid zelfs op om ook ongevraagd de burgers voor te lichten over belangrijke besluiten. Zo is wettelijk voorgeschreven dat ontwerpbesluiten, zoals bestemmingsplannen, een bepaalde periode op het gemeentehuis ter inzage moeten worden gelegd. Belanghebbenden kunnen daar dan kennis van nemen en er (mogelijk) bezwaar tegen maken. Eerst bij de gemeente zelf, vervolgens bij Gedeputeerde Staten en ten slotte bij de minister. 1.6.1.1 Wet openbaarheid van bestuur (WOB) Een bestuursorgaan verstrekt bij de uitvoering van zijn taak, onverminderd het elders bij wet bepaalde, informatie in overeenstemming met deze wet en gaat daarbij uit van het Algemeen Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 9 Handboek gemeenteraad Neerijnen Belang van openbaarheid van informatie. Het bestuursorgaan draagt er zo veel mogelijk zorg voor dat de informatie die het in overeenstemming met deze wet verstrekt, actueel, nauwkeurig en vergelijkbaar is. Een ieder kan een verzoek om informatie neergelegd in documenten over een bestuurlijke aangelegenheid richten tot een bestuursorgaan of een onder verantwoordelijkheid van een bestuursorgaan werkzame instelling, dienst of bedrijf. De beslissing op een verzoek om informatie wordt mondeling of schriftelijk genomen. Het bestuursorgaan beslist op het verzoek om informatie zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk binnen vier weken gerekend vanaf de dag na die waarop het verzoek is ontvangen. 1.6.1.2 Algemene wet bestuursrecht (Awb) Bij de voorbereiding van een besluit vergaart het bestuursorgaan de nodige kennis over de relevante feiten en de af te wegen belangen. Het bestuursorgaan gebruikt de bevoegdheid tot het nemen van een besluit niet voor een ander doel dan waarvoor die bevoegdheid is verleend. Het bestuursorgaan legt het ontwerp van het te nemen besluit, met de daarop betrekking hebbende stukken die redelijkerwijs nodig zijn voor een beoordeling van het ontwerp, ter inzage. De termijn voor het naar voren brengen van zienswijzen en het uitbrengen van adviezen bedraagt zes weken, tenzij bij wettelijk voorschrift een langere termijn is bepaald. Een beschikking dient te worden gegeven binnen de bij wettelijk voorschrift bepaalde termijn of, bij het ontbreken van zulk een termijn, binnen een redelijke termijn na ontvangst van de aanvraag. De bedoelde redelijke termijn is in ieder geval verstreken als het bestuursorgaan binnen acht weken na ontvangst van de aanvraag geen beschikking heeft gegeven, noch een mededeling hierover heeft gedaan. 1.6.1.3 Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen (aanvulling Awb) Indien een beschikking op aanvraag niet tijdig wordt gegeven, verbeurt het bestuursorgaan aan de aanvrager een dwangsom voor elke dag dat het in gebreke is, doch voor ten hoogste 42 dagen. De Algemene termijnenwet is op laatstgenoemde termijn van toepassing. De dwangsom bedraagt de eerste veertien dagen € 20,00 per dag, de daaropvolgende veertien dagen € 30,00 per dag en de overige dagen € 40,00 per dag. De eerste dag waarover de dwangsom verschuldigd is, is de dag waarop twee weken zijn verstreken na de dag waarop de termijn voor het geven van de beschikking is verstreken en het bestuursorgaan van de aanvrager een schriftelijke ingebrekestelling heeft ontvangen. Beroep tegen het niet tijdig geven van de beschikking schort de dwangsom niet op. Indien het beroep is gericht tegen het niet tijdig nemen van een besluit, doet de rechtbank binnen acht weken uitspraak, nadat het beroepschrift is ontvangen en aan alle vereisten uit de wet is voldaan, tenzij de rechtbank een onderzoek ter zitting nodig acht. 1.6.2. Inspraak Inspraak, het invloed geven van de burger op beslissingen die nog genomen moeten worden, is in veel gevallen wettelijk verplicht. In welke mate inspraak wordt gegeven is echter sterk afhankelijk van de gemeente waar men woont. Inspraak kan allerlei vormen hebben, al naar Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 10 Handboek gemeenteraad Neerijnen gelang het karakter van de beslissing die moet worden genomen. De gemeente kan alleen de meest betrokkenen om hun mening vragen, bijvoorbeeld leerkrachten en oudercommissie bij de inrichting van een schoolplein, of alle inwoners bij een verkeersplan voor de hele gemeente. De inspraak kan schriftelijk worden geregeld, maar ook mondeling, bij voorbeeld in de vorm van het houden van een hoorzitting. Naast allerlei georganiseerde vormen van inspraak is er de mogelijkheid het beleid te beïnvloeden via een raadslid of een wethouder. Belangengroepen en actiecomités onderhouden vaak veelvuldig contact met wethouders en raadsleden. Wie wil dat het gemeentebestuur iets doet of nalaat, kan rechtstreeks naar een wethouder gaan, hem of haar opbellen of e-mailen, één of meer raadsleden trachten te overtuigen of een fractievergadering bezoeken. In vrijwel alle officiële gemeentelijke informatie staan dit soort contactmogelijkheden vermeld. Bij het betrekken van burgers bij het beleid wordt in toenemende mate Internet ingezet. Bij het vormen van een mening, het op interactieve wijze informatie geven over het beleid, het in beeld brengen van mogelijke oplossingsrichtingen voor bepaalde problemen, wordt tegenwoordig meer en meer gebruik gemaakt van de mogelijkheden van de nieuwe media. Veel gemeenten doen de laatste jaren aan zogenaamde interactieve beleidsvorming. Daarbij gaat het dan om bijvoorbeeld de herinrichting van een dorpskern in de gemeente of de (mogelijke) bouw van een multifunctioneel centrum. Omwonenden en belanghebbenden worden in een interactief proces uitgenodigd om wensen en ideeën te formuleren en een voorkeur uit te spreken. Burgers reageren dan niet meer, zoals in het geval van inspraak, op kant en klare plannen, maar maken zelf die plannen mee. De gemeenteraad neemt uiteindelijk de beslissingen. De raad houdt dan wel zo veel mogelijk rekening met de plannen die burgers samen met ambtenaren en wethouder(s) hebben gemaakt. 1.6.3. Protest Diverse wetten en verordeningen bieden de burger de mogelijkheid bezwaar aan te tekenen tegen een beslissing van het gemeentebestuur. Wie bezwaar wil aantekenen tegen een besluit van het college of de raad kan terecht bij de gemeentelijke bezwaarschriften- en/of klachtencommissie. In sommige gemeenten zijn hiervoor afzonderlijke commissies van het college en van de raad. Tegen veel beslissingen is bovendien beroep mogelijk bij de provincie en uiteindelijk bij de Kroon. Men kan ook naar de rechter stappen. Vooral de beroepsmogelijkheden die de Wet op de Ruimtelijke Ordening en de Wet Milieubeheer bieden, worden veelvuldig door burgers en belangengroepen benut. Niet alleen tegen beslissingen van het gemeentebestuur is bezwaar mogelijk, ook tegen de manier waarop ambtenaren hun werk doen. Wie zich door het optreden van een ambtenaar benadeeld voelt, kan daarover klagen bij de betreffende dienst of directie, bij een wethouder of een raadslid. In veel gemeenten bestaan speciale ombudslieden of klachtendiensten voor de behandeling van klachten over ambtenaren. 1.6.4. Ambtelijke organisatie Als burgers hebben we vaak meer met ambtenaren dan met bestuurders te maken. Zij hebben tot taak besluiten voor te bereiden en uit te voeren. Ambtenaren zijn niet alleen op gemeentehuizen te vinden. Veel gemeenten hebben een eigen milieupolitie, ambtenaren met speciale opsporings- en bekeuringsbevoegdheden. Ook stratenmakers en vuilnisophalers kunnen in dienst zijn van de gemeente. Aan het hoofd van de gemeentelijke organisatie staat de gemeentesecretaris. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 11 Handboek gemeenteraad Neerijnen De gemeentesecretaris heeft de leiding over de ambtenaren en vormt de verbinding tussen het College van B&W en het ambtelijke apparaat. Hij is verantwoordelijk voor het goed functioneren van de ambtelijke organisatie en is aanwezig bij de vergaderingen van het college van B&W. De ambtelijke organisatie is verdeeld in teams voor onderdelen van gemeentelijke beleidsterreinen, bijvoorbeeld voor welzijn, sociale zaken, milieu, waterstaatszaken, ruimtelijke ordening, economie, recreatie, natuur, verkeer en vervoer, etcetera. 1.6.5. De Griffie De ambtelijke ondersteuning van de Gemeenteraad is in handen van een raadsgriffier, die tevens het hoofd is van de Griffie en buiten de ambtelijke organisatie valt. Hij is bij alle vergaderingen van de Gemeenteraad en haar adviescommissies aanwezig. Daarnaast kan hij worden ingezet als secretaris voor te vormen werkgroepen vanuit de gemeenteraad. 2. Het raadslid Eens in de vier jaar worden de raadsleden door de inwoners van de gemeente gekozen. De verschillende politieke partijen in een gemeente stellen hiertoe een lijst van personen op, die voor het raadslidmaatschap gekozen willen worden. Alleen personen die op deze kieslijsten staan, kunnen raadslid worden, ook als tijdens de periode van 4 jaar nieuwe raadsleden gezocht worden, bijvoorbeeld wegens vertrek van een zittend raadslid. Het raadslidmaatschap is persoonlijk; bij een eventuele splitsing binnen de fractie, neemt het raadslid de zetel mee. Gekozenen van dezelfde lijst vormen een fractie. Samen met deze fractie is er een verkiezingsprogramma als richtsnoer voor het politiek handelen. De voorzitter van der gemeenteraad is vaak de burgemeester, maar de raadsvergadering kan ook voorgezeten worden door een lid van de raad. Omdat de raadsleden vertegenwoordigers zijn van verschillende landelijke en lokale politieke partijen hebben zij vaak verschillende ideeën en doelstellingen. Tijdens openbare commissie en raadsvergaderingen komen de raadsleden tot, door de meerderheid, gedragend besluiten. 2.1. De rol van de Raad De maatschappij verandert. Geïnspireerd en voortgestuwd door lokale initiatieven ontstaan er langzaamaan een “doe-democratie”. De behoefte aan samenwerken in kleinschalige groepen neemt toe. Mensen zoeken verbanden waar ze zich beter en vrijer in kunnen bewegen. De decentralisaties versterken deze beweging. Zeggenschap over hun dorp of wijk, dat is wat mensen willen. Of beter, vaak hebben ze het heft al in eigen hand genomen. Door deze ontwikkelingen groeit de rol van de lokale politiek. Vooral in het sociale domein ontstaat de komende jaren een lokale overheid die als spelbepaler gaat fungeren. Tegelijkertijd kan ze in die rol alleen groeien als gemeente én gemeenteraad zich ontwikkelen tot netwerker. Een teamspeler die weet wat er speelt en optimaal gebruik leert maken van de eigen kracht van mensen en organisaties. Die kracht zit in initiatieven, in sociaal ondernemerschap, in buren die iets voor elkaar willen betekenen, in zorgvernieuwers. Mensen dien dit niet omdat de gemeenteraad het van ze vraagt, maar omdat zij vinden dat het nuttig is. Dit stelt raadsleden voor nieuwe uitdagingen die verder reiken dan aanwezig zijn bij de jaarlijkse buurt-barbeque of de jaarlijkse uitvoering van een toneel- en/of zangvereniging. Van gemeenteraadsleden -als volksvertegenwoordigers en als kaderstellers- wordt verwacht dat ze weten welke initiatieven er zijn om daar vervolgens ruimte voor te creëren. En om de gemeente deze waar nodig te laten faciliteren. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 12 Handboek gemeenteraad Neerijnen 2.2. Taken van een raadslid Als raadslid heeft men 3 belangrijke taken: volksvertegenwoordiging, kaders stellen en controleren. 2.2.1. Volksvertegenwoordiging Een raadslid is volksvertegenwoordiger. Veel burgers zijn alleen geïnteresseerd in onderwerpen die hun dagelijks leven direct raken, of reageren “op de waan van de dag” en/of zijn individualistisch ingesteld. Toch stellen ze (en terecht) hoge eisen aan de dienstverlening van de gemeente. Dienstverlening en besluitvorming moeten dan ook zorgvuldig en snel (bijvoorbeeld via het Internet), flexibel en voor de burger in begrijpelijke taal worden gecommuniceerd. Daarom is het belangrijk dat een raadslid altijd goede contacten onderhoudt in de samenleving en zich een mening vormt vanuit verschillende invalshoeken. Hierdoor is hij of zij in staat om ontwikkelingen in de samenleving te signaleren en deze te vertalen in die zaken die inwoners willen en die mogen rekenen op (voldoende) draagvlak. 2.2.2. Kaderstelling Een raadslid stelt kaders. Kaderstelling is in feite niets anders dan het formuleren van een opdracht door de raad aan het college. Met kaderstelling worden de spelregels, randvoorwaarden en uitgangspunten ten aanzien van inhoud (wat willen we bereiken), financiën (wat mag het kosten) en procedure (wat gaan we binnen welke planning doen) bepaald. Het college van burgemeester en wethouders voert uit, informeert de raad bij eventuele problemen en legt achteraf verantwoording af. Vóór 15 november stelt de raad het belangrijkste kader op: de begroting. 2.2.3. Controleren De raadsleden controleren het college of zij deze doelstellingen uitvoert binnen de door de gemeenteraad gestelde kaders. De gemeenteraad wordt bij haar controlerende taken ondersteund door de rekenkamer(-commissie) en de accountant. Vóór 15 juli controleert de raad het (financiële) jaarverslag van de gemeente: de jaarrekening. 2.3. 2.3.1. Werkzaamheden van een raadslid Fractievergaderingen Ieder raadslid heeft individueel de eerder aangegeven taken, maar zijn of haar deskundigheid zal niet op alle terreinen even groot zijn. Meerdere leden van dezelfde politieke partij in de raad (fractie) verdelen daarom de werkzaamheden. Het onderling bespreken van de standpunten binnen de fractie, gebeurt in fractievergaderingen. Hieraan gaat een goede bestudering van de informatie en terugkoppeling met betrokken inwoners, vooraf. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 13 Handboek gemeenteraad Neerijnen 2.3.2. Commissievergaderingen Tijdens de commissievergaderingen (waaraan ook niet-raadsleden kunnen deelnemen) bediscussiëren de verschillende commissieleden de raadsvoorstellen. De portefeuillehouder in het college kan deelnemen aan deze beraadslaging. Het uiteindelijke doel van de commissievergadering is om een breed gedragen voorstel naar de raadsvergadering te brengen voor besluitvorming. Raad- en commissieleden hebben hierin dus een actieve adviserende rol. 2.3.3. Raadsvergaderingen In de raadsvergadering neemt het raadslid deel aan de uiteindelijke stemming over de voorstellen. Aanpassingen zijn dan nog mogelijk d.m.v. Amendementen die raadsleden namens hun fractie kunnen indienen. Hoewel een raadslid deel uitmaakt van een politieke partij, zal hij of zij altijd een individueel besluit moeten nemen, waarvoor een grondige afweging van belangen noodzakelijk is. Op dit soort momenten is het wel of niet coalitiepartner zijn goed merkbaar. Het raadslid van een fractie buiten het college en daarmee buiten de coalitie beoordeelt een raadsvoorstel mede vanuit een verkiezingsprogramma en de beginselen van betreffende politieke partij. Voor een fractie die wel in het college is vertegenwoordigd, ligt dit anders. Een voorstel wordt namelijk ook getoetst aan de afspraken die er binnen de coalitie zijn gemaakt. 2.4. Rechtspositie van een raadslid De positie van raadsleden uit juridisch oogpunt is geregeld in de gemeentewet. Leden van de van de raad, de raadscommissies en het college van burgemeester en wethouders ontlenen hieraan hun rechtspositie. In deze wet staat wat precies de bevoegdheden zijn van raadsleden en wat zij bijvoorbeeld krijgen voor hun werkzaamheden als raadslid. Raadsleden ontvangen een vergoeding voor hun werk en/of een onkostenvergoeding. Er wordt gesproken over een ´vergoeding´ voor raadsleden omdat het niet gaat om een voltijd baan maar om een nevenfunctie. De minister van binnenlandse zaken bepaald jaarlijks de maximale raadsvergoeding en de tegemoetkoming in de kosten. De hoogte van de vergoeding hangt onder meer samen met het aantal inwoners van de gemeente. (De actuele teksten van de gemeentewet, het rechtspositiebesluit raad- en commissieleden en andere wet- en regelgeving zijn te vinden op de website www.overheid.nl . Op de website van de VNG vindt u meer informatie over de rechtspositieregeling van raad- en commissieleden, onder meer over de vergoeding die een raadslid krijgt. Kijk op www.vng.nl/politiekeambtsdragers.) 2.4.1. Bevoegdheden vanuit de Gemeentewet 2.4.1.1 Budgetrecht De gemeenteraad gaat over het geld. Zo stelt de raad de gemeentebegroting en de jaarrekening vast. In de begroting staat wat de raad op diverse terreinen wil bereiken en hoeveel geld zij daarvoor beschikbaar stelt. Uitvoering is vervolgens aan het college van burgemeester en wethouders. 2.4.1.2 Het recht van Amendement Ieder raadslid heeft het recht om tijdens een vergadering wijzigingen voor te stellen op het voorgestelde besluit. Dat kan via het indienen van een Amendement. Op een amendement kan ook weer een wijzigingsvoorstel worden ingediend dat Subamendement wordt genoemd. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 14 Handboek gemeenteraad Neerijnen Dit subamendement kan worden ingediend onder dezelfde voorwaarde van steun door andere raadsleden. Een amendement wordt schriftelijk ingediend bij de voorzitter van de raad (meestal is dit de burgemeester, zo ook in Neerijnen). Indienen is mogelijk zolang de beraadslagingen nog niet zijn afgesloten. Een Amendement bevat traditioneel meestal de volgende elementen: • • • Het voorstel dat men wil wijzigen, wordt genoemd Men geeft aan wat moet worden geschrapt, toegevoegd dan wel veranderd Er kan een korte schriftelijke toelichting of motivering aan worden toegevoegd Het voorstel tot wijzigingen wordt ondertekend door de fractievoorzitter van de fractie die het amendement indient. 2.4.1.3 Het recht van Motie De raad kan te allen tijde een oordeel uitspreken over wat het college of de raad heeft gedaan of zou moeten doen. Voor het doen van een dergelijke uitspraak wordt een Motie opgesteld, waarin de raad naar aanleiding van bepaalde feiten of gebeurtenissen een uitspraak of een wens formuleert. Ieder raadslid kan tijdens een raadsvergadering een motie indienen. De motie kan gaan over een onderwerp dat al op de raadsagenda staat, als wel over een ander onderwerp naar aanleiding van een recente gebeurtenis (dit is afhankelijk van in een gemeente opgestelde reglement van orde. Een motie wordt altijd schriftelijk ingediend bij de voorzitter van de raad (meestal is dit de burgemeester, zo ook in Neerijnen). Een Motie heeft traditioneel meestal de volgende opbouw: • • • • Constaterende: de raad heeft kennis genomen van een bepaald feit, een bepaalde ontwikkeling, uitspraak of iets dergelijks dat aanleiding geeft voor een debat, Overwegende: soms wil de raad er zijn instemming mee betuigen, maar meestal gaan moties over zaken die afkeuring verdienen: de raad stelt daar dan een en ander tegenover en geeft haar overwegingen aan Spreekt haar mening uit als: de raad veroordeelt daarom de uitspraak die de aanleiding vormt, of doet een andere uitspraak over de zaak in kwestie. De raad kan ook nog om een bepaalde handeling vragen die aansluit bij de uitspraak van de motie. De ondertekening door de indiener(s) Als een meerderheid van de raad voor de motie stemt, is deze “aanvaard”. 2.4.1.4 Het recht van Initiatiefvoorstel Ieder raadslid heeft het recht zelf voorstellen voor te leggen aan de gemeenteraad. Dit heet een Initiatiefvoorstel. Bijvoorbeeld voor nieuw beleid of aanpassing van een verordening. Als Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 15 Handboek gemeenteraad Neerijnen een meerderheid van de raad het voorstel steunt, moet het college van burgemeester en wethouders het uitvoeren. 2.4.1.5 Het recht op stellen van vragen Raadsleden kunnen zowel aan het college als aan de burgemeester schriftelijke vragen stellen. In het reglement van orde is een artikel met die strekking opgenomen. Bij de vragen kan worden aangegeven of de vragen schriftelijk dan wel mondeling moeten worden beantwoord. De vragen worden bij de voorzitter ingediend, die ervoor zorgt dat ze zo spoedig mogelijk ter kennisgeving aan de hele raad worden gebracht. De vragen dienen in dertig dagen te worden beantwoord. Uiteraard kan het raadslid nadere inlichtingen vragen over het verkregen antwoord. Naast deze procedure van vragen stellen, kennen veel gemeenteraden als vast agendapunt van de raadsvergadering het thema politieke actualiteit, ook wel het vragenuurtje genaamd. Hierbij kunnen raadsleden direct actuele kwesties aan de orde stellen en zo nodig het college vragen stellen. Ook dit wordt opgenomen in het reglement van orde. De gemeenteraad van Neerijjnen heeft er voor gekozen om geen vragenuurtje in te stellen. 2.4.1.6 Het recht van inlichtingen Als een raadslid achtergrondinformatie over een onderwerp wil hebben kan hij het college burgemeester en wethouders om inlichtingen over dat onderwerp verzoeken. Het college van burgemeester en wethouders beantwoordt het verzoek om inlichtingen mondeling in de eerstvolgende raadsvergadering. 2.4.1.7 Het recht op interpellatie Het komt wel voor dat er actuele gebeurtenissen zijn waarover men direct in de raadsvergadering met het college wil spreken. Er is bijvoorbeeld een gekraakt gebouw ontruimd door de politie en het vermoeden bestaat dat de politie haar boekje te buiten is gegaan. Als er kort daarop een raadsvergadering is, kunnen raadsleden voorstellen om een dergelijke kwestie direct aan de orde te stellen. Het is in veel gemeenten goed democratisch gebruik dat een interpellatie altijd wordt toegestaan door de meerderheid, ook al zou men op voorhand de conclusies die een minderheid van de raad wil trekken, niet willen aanvaarden. 2.4.2. Gevolgen van het dualisme m.b.t. rechtspositie raadsleden Op 7 maart 2002 is de wet dualisering gemeenten in werking getreden. Deze wet heeft gezorgd voor een groot aantal wijzigingen in de gemeentewet. De meeste wijzigingen hebben betrekking op de relatie tussen de raad en het college, de raad en de burgemeester en de burgemeester en het college. De verandering die het meest opvalt, is dat een wethouder niet langer raadslid is. Hij maakt vanaf dat moment geen deel meer uit van de raadsfractie en moet zijn positie als raadslid opgeven. Deze verandering zorgt er voor dat de kloof tussen raad en college groter is. Alleen als de (college)onderhandelingen tussen verschillende partijen net na de verkiezingen nog gaande is kan de wethouder het ambt van raadslid combineren. Is de wethouder langdurig afwezig dan kan hij niet tijdelijk vervangen worden door een raadslid, maar wel als deze als de vervanger zijn raadszetel opgeeft. Je hoeft overigens geen raadslid te zijn om wethouder te worden. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 16 Handboek gemeenteraad Neerijnen Een andere belangrijke verandering is de versterking van de volksvertegenwoordigende en controlerende functie van de raad. De raad kreeg op dit vlak een aantal nieuwe bevoegdheden, bijvoorbeeld het recht van onderzoek en het recht op ambtelijke bijstand. Andere rechten zoals het recht van initiatief en het recht van amendement bestonden al en lagen vast in de Gemeentewet. De invoering van een lokale rekenkamer (of rekenkamerfunctie) en een raadsgriffier zijn nieuw en verplicht voor alle gemeenten. 2.4.2.1 Recht op onderzoek/enquête Sinds het dualisme heeft de raad ook recht van onderzoek. Als men daartoe overgaat, stelt men een commissie in om dit onderzoek uit te voeren. Deze commissie is vergelijkbaar met een parlementaire onderzoekscommissie van de Tweede Kamer. De raad kan op voorstel van één of meerdere raadsleden een onderzoek naar het door college of de burgemeester gevoerde beleid instellen. Er moet een meerderheid van de raad zijn die het instellen van het onderzoek steunt. De raad stelt uit de eigen gelederen een zeskoppige onderzoekscommissie samen met een voorzitter en een vice-voorzitter. Ze organiseert openbare hoorzittingen waar de commissie getuigen en specialisten in het openbaar verhoort. Ook worden betrokkenen en specialisten opgeroepen schriftelijk te reageren. Aan het eind van het onderzoek wordt een eindverslag aangeboden aan de raad en het college van b&w. Dan beslist de raad op basis van de uitkomsten welke consequenties dit heeft. 2.4.2.2 Recht op ambtelijke ondersteuning Ambtenaren dienen medewerking te verlenen als een raadslid hier om vraagt. Zo is het van groot belang dat er medewerking wordt verleend als raadsleden een initiatiefvoorstel schrijven of een commissieonderzoek instellen. Dit vergt meestal veel voorbereidend werk. Na de invoering van het dualisme heeft een raadslid formeel minder van doen met de ambtenaar dan in het oude bestel. In praktijk is het nog steeds de ambtenaar die de deskundigheid bezit waar ook een raadslid graag gebruik van maakt. Gesprekken voeren met raadsleden staat echter niet in de taakomschrijving van de ambtenaar. Wel dient hij de wethouder te informeren. Een ambtenaar zal belangstelling van de kant van een raadslid zeker waarderen. Een goede relatie met sommige ambtenaren kan net wat meer informatie opleveren voor een raadslid dan via de formele weg. Het aanvragen voor gebruikmaking van dit recht op ambtelijke ondersteuning geschiedt via de raadsgriffier, die op zijn beurt het verzoek zal neerleggen bij de gemeentesecretaris. De raadsgriffier bewaakt de voortgang van het verzoek om ambtelijke ondersteuning voor het raadslid of de raadsfractie. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 17 Handboek gemeenteraad Neerijnen 2.4.2.3 Rekenkamer, rekenkamercommissie of rekenkamerfunctie De gemeenteraad heeft het recht om een rekenkamer(-commissie) in te stellen. Deze rekenkamer kan kijken of het beleid dat gevoerd wordt doeltreffend, doelmatig en rechtmatig is. Het is aan de raad om te bepalen of deze rekenkamer ingericht wordt als een rekenkamer buiten de raad (dus alleen met externen) of dat er ook raadsleden in zitting hebben. Via de rekenkamer(-commissie) kan de gemeenteraad haar zogenaamde budgettaire bevoegdheden uitvoeren. De raad heeft budgetrecht (zie ook gemeentewet, artikel 189, 4e lid). Zij controleert het algemeen financieel beleid van het college van b&w. Deze bevoegdheid van de raad wordt versterkt doordat het college de rekening jaarlijks vóór 15 juli moet aanbieden. De resultaten kunnen dan worden meegewogen bij het vaststellen van de begroting voor het daaropvolgende jaar. Een rekenkamer(-commissie) kan zelfstandig of op verzoek van de raad onderzoek doen naar het gevoerde beleid van de gemeente. Zij zal over een onderzoek een rapport uitbrengen met aanbevelingen. 2.4.2.4 Raadsgriffier (functionaris van de raad) De instelling van een raadsgriffier is sinds 7 maart 2003 wettelijk verplicht. De raadsgriffier geeft ondersteuning aan de raad en de (raadsadvies-)commissies bij de uitoefening van hun taak. De raadsgriffier is bij alle raadsvergaderingen aanwezig om het verloop er van te stroomlijnen en de raadsgriffier ondertekent alle stukken die uitgaan van de raad. De raadsgriffier vervult daarmee de functie van secretaris tijdens de raadvergaderingen. De raadsgriffier is vooral belast met de meer generalistische ondersteuning van de raad en de raadsleden. Het gaat om werkzaamheden als het verzorgen en verzenden van agenda en bijbehorende stukken, het verzorgen van notulen, het zorgen voor ambtelijke ondersteuning, het ondersteunen van een rekenkamer(-commissie) en raadsleden voorzien van gewenste informatie. Grotere gemeenten hebben vaak een raadsgriffier die is voorzien van een eigen secretariaat, dit noemen we de Griffie. Hierin zijn ambtenaren werkzaam die extra ondersteuning verlenen of specifiek zijn toegewezen aan de commissie (commissiegriffier of raadsadviseur). De raadsgriffier geeft de volgende ondersteuning aan de raad: • Secretariële ondersteuning. De raadsgriffier fungeert als secretaris van de raad als geheel en woont de raadsvergaderingen bij. In die hoedanigheid heeft hij onder andere een ondersteunende taak bij het vaststellen van de agenda, de verslaglegging en de verzending Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 18 Handboek gemeenteraad Neerijnen • • van vergaderstukken. Daarnaast kan de secretariële ondersteuning bestaan uit archiveren en het verspreiden van vakliteratuur en andere voor de raad relevante informatie. Procesmatige ondersteuning. De raadsgriffier vervult in de relaties van de raad met het college, de ambtelijke organisatie en mogelijk ook de buitenwereld een spilfunctie. De raadsgriffier is in deze functie vergelijkbaar met een makelaar, een tussenpersoon tussen de raad en het college, de gemeentesecretaris, de griffie, de reguliere ambtelijke organisatie en desgewenst de media, het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en burgers. De raadsgriffier zal vragen vanuit de raad zelf beantwoorden en zo nodig (wanneer hij geen adequaat antwoord kan geven) voorleggen aan de gemeentesecretaris. Inhoudelijke ondersteuning. Naast de dagelijkse informatieve, organisatorische en administratieve ondersteuning van de gemeenteraad, kan de raadsgriffier een belangrijke taak vervullen bij het voorbereidende werk en onderzoek van de raad in het kader van zijn kaderstellende en controlerende functies. Ondersteuning gaat vaak verder dan alleen het verstrekken van feitelijke informatie en omvat bijvoorbeeld ook technische bijstand in de vorm van assistentie bij de redactie van initiatiefvoorstellen, amendementen en moties. Verzoeken voor dergelijke ambtelijke ondersteuning richt de raad in eerste instantie aan de raadsgriffier. Afhankelijk van de wensen en behoeften van de raad kan de griffierfunctie uiteenlopen van een puur secretariële functie tot een zeer inhoudelijke functie. Men zou de inhoudelijke functie met een 'veelzijdige krachtpatser' kunnen vergelijken. Dit wil zeggen dat de raadsgriffier de eerste ondersteuner is van een krachtige raad. In de duale verhoudingen tussen raad en college, is de raadsgriffier de vooruitgeschoven ambtelijke post, terwijl voor het college van B&W de gemeentesecretaris deze rol vervult. 3. 3.1. Organisatie Gemeenteraad, Commissies en Verbonden partijen de Gemeenteraad De gemeenteraad van Neerijnen bestaat, conform het bepaalde in de Gemeentewet artikel 8 “aantal raadsleden” inwonersklasse 10.001 – 15.000 inwoners, uit 15 leden. De burgemeester is voorzitter van de gemeenteraad. Voor het lidmaatschap van de raad is vereist dat men ingezetene van de gemeente is, de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt en niet is uitgesloten van het kiesrecht. Vermeerdering of vermindering van het aantal leden van de raad, voortvloeiende uit wijziging van het aantal inwoners van de gemeente, treedt eerst in bij de eerstvolgende periodieke verkiezing van de raad. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 19 Handboek gemeenteraad Neerijnen 3.1.1. Samenstelling Gemeenteraad De samenstelling voor de periode 2014-2018 is: De benoemde raadsleden zijn: o voor een actueel overzicht wordt verwezen naar de website van de gemeente Neerijnen, onderdeel Raad Informatie Systeem, pagina “bestuurlijke organisatie”. 3.2. Presidium Het Presidium is belast met het aansturen van werkzaamheden van de raad. Bijvoorbeeld opstellen van de concept-agenda voor de raad- en commissievergaderingen, de kwaliteitsbewaking van vergaderstukken, de (mede)raming en het beheer van financiële middelen van de raad en het toezicht op de raadgriffie als werkgever. Een Presidium bestaat veelal uit de fractievoorzitters van de politieke partijen die vertegenwoordigd zijn in de gemeenteraad, soms aangevuld met voorzitters van raadadviescommissies die geen fractievoorzitter zijn. De voornaamste taak is het vaststellen van de conceptagenda van de raadsvergadering. Deze agenda wordt ter goedkeuring aan alle raadsleden toegestuurd en aan het begin van de raadsvergadering vastgesteld. Op deze manier heeft de raad een grotere zelfstandigheid t.o.v. het college van burgemeester en wethouders. Voorheen werd namelijk de agenda opgesteld door het college. 3.3. de Raadadviescommissies De gemeenteraad kan raadscommissies instellen die besluitvorming van de raad kunnen voorbereiden en met het college of de burgemeester kunnen overleggen. De burgemeester en de wethouders zijn geen lid van een raadadviescommissie. Bij de samenstelling van een raadadviescommissie zorgt de raad, voor zover het de benoeming betreft van leden van de raad, voor een evenwichtige vertegenwoordiging van de in de raad vertegenwoordigde groeperingen. Een lid van de raad is voorzitter van een raadadviescommissie. De gemeenteraad van Neerijnen heeft ervoor gekozen om 3 raadadviescommissies in te stellen. Waarvoor, naast een raadslid de mogelijkheid bestaat om ook een burgercommissielid voor te dragen. In principe is iedere raadsfractie met maximaal 2 personen vertegenwoordigd in een raadadviescommissie, de gekozen voorzitter uitgezonderd. 3.3.1. raadadviescommissie Welzijn In deze raadadviescommissie worden veelal vergaderstukken besproken die uit de volgende beleidsterreinen afkomstig zijn: Arbeidsvoorziening en werkgelegenheid, Sociale Zaken, Onderwijs, Wet Maatschappelijke Ondersteuning, Burgerzaken, Sport, Kunst en Cultuur, Welzijn en Volksgezondheid en zorg. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 20 Handboek gemeenteraad Neerijnen 3.3.1.1 Samenstelling raadadviescommissie Welzijn Voor een actueel overzicht van de samenstelling wordt verwezen naar de website van de gemeente Neerijnen, onderdeel Raad Informatie Systeem, pagina “bestuurlijke organisatie”. 3.3.2. raadadviescommissie Bestuur In deze raadadviescommissie worden veelal vergaderstukken besproken die uit de volgende beleidsterreinen afkomstig zijn: Openbare orde en veiligheid, Handhaving, Personeel en organisatie, Financiën, Voorlichting, Regionale samenwerking en verbonden partijen, beheer Gemeentelijke gebouwen en dorpshuizen en Informatievoorziening en automatisering. 3.3.2.1 Samenstelling raadadviescommissie Bestuur Voor een actueel overzicht van de samenstelling wordt verwezen naar de website van de gemeente Neerijnen, onderdeel Raad Informatie Systeem, pagina “bestuurlijke organisatie”. 3.3.3. raadadviescommissie Ruimte In deze raadadviescommissie worden veelal vergaderstukken besproken die uit de volgende beleidsterreinen afkomstig zijn: Openbare werken, Verkeer en vervoer, Monumentenbeleid, Milieu, Ruimtelijke ordening en grondexploitatie, Waterbeheer, Volkshuisvesting, Plattelandsontwikkeling, Recreatie en toerisme, Uitgifte bedrijventerreinen en Economische zaken. 3.3.3.1 Samenstelling raadadviescommissie Ruimte Voor een actueel overzicht van de samenstelling wordt verwezen naar de website van de gemeente Neerijnen, onderdeel Raad Informatie Systeem, pagina “bestuurlijke organisatie”. 3.4. Overige commissies en werkgroepen De raad, het college of de burgemeester kan ook andere (bestuurs-) commissies en/of werkgroepen instellen, conform het bepaalde in de artikelen 83 en 84 van de Gemeentewet. In Neerijnen is een commissie Beroep- en Bezwaarschriften, een werkgroep Raadsinformatiesysteem (RIS) en een werkgroep Onderwijs ingesteld. Daarnaast heeft de raad een Rekenkamercommissie ingesteld, conform het bepaalde in artikel 81o van de Gemeentewet. 3.4.1. Rekenkamercommissie Bij de invoering van het dualisme is voorgeschreven dat elke gemeente per 1 januari 2006 een Rekenkamer dan wel een Rekenkamerfunctie in het leven had geroepen. In 2006 is daarom gestart met een Rekenkamercommissie, bestaande uit een vertegenwoordiger uit elke raadsfractie, aangevuld met een externe voorzitter en een externe secretaris. Evaluatie heeft uitgewezen dat raadsleden, vooral bij de bespreking van de rapporten uit de Rekenkamercommissie in raadadviescommissie en/of raadsvergadering hierdoor soms politiek in een spagaat terecht komen. In de raadsvergadering van 1 april 2010 heeft de gemeenteraad er daarom voor gekozen om te komen tot een externe onafhankelijke invulling van de Rekenkamercommissie. Per uit te voeren onderzoek wordt bepaald, welk onderzoeksbureau de onderzoekswerkzaamheden zal verrichten. Deze commissie wordt secretarieel ondersteund door de raadsgriffier. De taak van de commissie is, dat zij onderzoek doet naar de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het gevoerde beleid. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 21 Handboek gemeenteraad Neerijnen 3.4.1.1 Samenstelling Rekenkamercommissie Voor een actueel overzicht van de samenstelling wordt verwezen naar de website van de gemeente Neerijnen, onderdeel Raad Informatie Systeem, pagina “bestuurlijke organisatie”. Opgemerkt wordt dat de ambtelijke secretaris geen stemrecht heeft in deze commissie. 3.4.2. Auditcommissie De Auditcommissie heeft nadrukkelijk een coördinerende, afstemmende, informerende en adviserende rol, maar heeft geen besluitvormende rol. Die rol is voorbehouden aan de raad. Het voordeel van een auditcommissie is dat deskundigen op een a-politieke manier kijken hoe transparant de financiële sturing van en verantwoording aan de raad is. De auditcommissie kijkt niet alleen naar financiële aspecten, maar ook naar risico's in de bedrijfsvoering en de risico's in de omgeving van de gemeente. Als laatste (en niet te onderschatten) risico's die te maken hebben met integriteit en fraudebestendigheid van verschillende participanten. 3.4.2.1 Samenstelling Auditcommissie Voor een actueel overzicht van de samenstelling wordt verwezen naar de website van de gemeente Neerijnen, onderdeel Raad Informatie Systeem, pagina “bestuurlijke organisatie”. 3.4.3. Commissie Beroep- en Bezwaarschriften Deze onafhankelijke commissie is, samen met de gemeente Lingewaal, ingesteld ter beoordeling van de ingebrachte beroepen en/of bezwaren tegen het handelen van het gemeentebestuur. De commissie adviseert het college van burgemeester en wethouders over de te nemen beslissing op bezwaren tegen besluiten van de gemeenteraad. 3.4.3.1 Samenstelling commissie Beroep- en Bezwaarschriften Voor een actueel overzicht van de samenstelling wordt verwezen naar de website van de gemeente Neerijnen, onderdeel Raad Informatie Systeem, pagina “bestuurlijke organisatie”. 3.4.4. Monumentencommissie Neerijnen De commissie heeft tot taak het college van burgemeester en wethouders gevraagd of ongevraagd te adviseren over de monumentenzorg. Bij het uitbrengen van haar adviezen laat de commissie zich leiden door overwegingen van bouwkunst, kunsthistorie, cultuurhistorie en plaatselijke historie. 3.4.4.1 Samenstelling monumentencommissie Neerijnen De commissie bestaat uit 3 leden die deskundig zijn op het gebied van Monumentenzorg (cultuurhistorie, bouw-/architectuurhistorie, restauratie en landschap/stedenbouw). Opgemerkt wordt dat de ambtelijke secretaris geen stemrecht heeft in de commissie en dat de commissie zelf uit haar midden een voorzitter kiest. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 22 Handboek gemeenteraad Neerijnen 3.4.5. Adviescommissie Stichting Varik’s Belang Het doel van de Stichting Varik’s Belang is financiële steun te verlenen aan de in de “gemeente Varik” gevestigde instellingen, die zich bevordering en verhoging van het peil van het culturele leven, waaronder ook begrepen het sport- en jeugdwerk, ten doel stellen. Het bestuur van deze bijzondere adviescommissie Stichting Varik’s Belang brengt “bindend” advies uit aan de gemeenteraad over de jaarlijkse toekenning van de baten uit het nalatenschap van dr. D.M. van Londen. Deze revenuen komen toe aan bovengenoemde stichtingen, verenigingen en andere organisaties uit Varik en Heesselt. 3.4.5.1 Samenstelling adviescommissie Varik’s Belang Voor een actueel overzicht van de samenstelling wordt verwezen naar de website van de gemeente Neerijnen, onderdeel Raad Informatie Systeem, pagina “bestuurlijke organisatie”. Opgemerkt wordt dat de ambtelijke secretaris geen stemrecht heeft in deze commissie. 3.4.6. Werkgroep Raad Informatie Systeem (RIS) De raad heeft de werkgroep RIS ingesteld om de informatieverstrekking richting raad- en commissieleden m.b.t. de digitalisering te begeleiden. De werkgroep heeft het karakter van een klankbordgroep om behoeften en wensen te inventariseren. Afgesproken is dat de werkgroep in stand blijft totdat de (nieuwe) werkgroepleden van mening zijn dat het Raadinformatiesysteem naar behoren functioneert. De werkgroep kiest uit haar midden de voorzitter. 3.4.6.1 Samenstelling werkgroep RIS Voor een actueel overzicht van de samenstelling wordt verwezen naar de website van de gemeente Neerijnen, onderdeel Raad Informatie Systeem, pagina “bestuurlijke organisatie”. 3.4.7. Werkgroep Verkeer Om draagvlak te creëren in het verkeersbeleid heeft het college van burgemeester en wethouders deze werkgroep verkeer in het leven geroepen. De taak van de werkgroep is om het college van burgemeester en wethouders gevraagd en ongevraagd te adviseren over de verkeersvraagstukken en/of situaties op het gemeentelijke wegennet. Daarnaast adviseren zij in het bepalen van een standpunt met betrekking tot het wijzigen van verkeerssituaties op wegen in beheer bij andere overheidsinstanties (rijk en provincie). Naast de werkgroep Verkeer werkt de gemeente Neerijnen ter ondersteuning van het verkeersbeleid ook met verkeersouders. Dit zijn vrijwilligers, die een school vertegenwoordigen bij het bepalen van de verkeersveiligheid rond de school en naar de school toe. 3.4.8. Werkgroep Onderwijs De werkgroep onderwijs ingesteld met als doel voorstellen te formuleren om de kwaliteit van het onderwijs in de gemeente Neerijnen te verbeteren. Dit heeft geleid tot de opstelling van het convenant LEA op 12 oktober 2009. Focus uit het document is om de taalachterstanden Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 23 Handboek gemeenteraad Neerijnen terug te brengen. Na de ondertekening van het convenant LEA is de stuurgroep LEA aan het werk gegaan om de afspraken in het convenant LEA inhoud te geven. In de raad van 21 maart 2013 is het convenant LEA weer voor 3 jaar verlengd tot 1 augustus 2016. 3.4.9. Stichting Fluvium De stichting heeft als doel: het oprichten en instandhouden van openbare scholen in de gemeenten Geldermalsen en Neerijnen en het geven van openbaar onderwijs aan de scholen die onder haar gezag vallen, in overeenstemming met artikel 46 WPO. Tevens heeft de stichting zich ten doel gesteld om innovatief en gevarieerd openbaar onderwijs te bieden dat algemeen toegankelijk is voor iedereen die de beginselen voor openbaar onderwijs respecteert. Het bestuur van Stichting Fluvium is erop gericht om als “bestuur op afstand” te functioneren. Het bestuur bezit relevante expertise en treedt vooral kaderscheppend en controlerend op. Conform de statuten bestaat het bestuur uit 5 vrijwilligers, die allen benoemd zijn door de gemeenten. De scholen behouden ieder hun eigen identiteit, zonder daarbij de doelstellingen van de stichting uit het oog te verliezen. 3.5. 3.5.1. Deelname in Verbonden partijen Gemeenschappelijke regeling Regio Rivierenland De gemeenschappelijke regeling is in 1986 aangegaan ten behoeve van een evenwichtige ontwikkeling, afgestemd op de aard en de functie van het samenwerkingsgebied Rivierenland, ter behartiging van een aantal gemeenschappelijke belangen van de gemeenten, zoals die in de gemeenschappelijke regeling worden genoemd. De belangen van de deelnemende gemeenten worden behartigd op het gebied van: o Algemeen bestuurlijke aangelegenheden; o Openbare orde, veiligheid en hulpverlening; o Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting; o Zorg voor het milieu; o Verkeer en vervoer; o Recreatie en toerisme; o Sociaaleconomische zaken en bevordering werkgelegenheid; o Sociale aangelegenheden; o Volksgezondheid; o Onderwijs en cultuur en o Welzijn. De behartiging van bovengenoemde belangen vindt voornamelijk plaats door: o de bevordering van het overleg tussen gemeenten ter afstemming van door de gemeenten te nemen of genomen beleidsmaatregelen; o de bevordering van gezamenlijke standpunten ten behoeve van overleg met andere openbare lichamen of andere organisaties en de vertegenwoordiging van de gemeenten daarbij, indien en voor zover deze daarom verzoeken dan wel mee instemmen; Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 24 Handboek gemeenteraad Neerijnen o de bevordering van bundeling en integratie van gemeenschappelijke regelingen in het krachtens artikel 2 van de Wet vastgestelde samenwerkingsgebied Rivierenland; de uitvoering van daarvoor in aanmerking komende gemeentelijke taken voor zover daarin bij of krachtens deze gemeenschappelijke regeling is of wordt voorzien en de planning en coördinatie van door de organen van de deelnemende gemeenten te nemen beleidsmaatregelen voor zover dit in het kader van de hierboven genoemde gemeenschappelijke belangen noodzakelijk of gewenst is en het verstrekken van daarop toegesneden richtlijnen aan de competente organen van de deelnemende gemeenten. o o In artikel 8 wordt de samenstelling van het Algemeen Bestuur geregeld. Met ingang van 2010 zal het Algemeen Bestuur nog uit 10 leden bestaan, iedere deelnemende gemeente één vertegenwoordiger uit het college van burgemeester en wethouders aangevuld met een gezamenlijk lid die wordt aangewezen door de meerderheid van de gemeenteraden van alle deelnemende gemeenten op basis van een vooraf opgesteld functieprofiel. De samenstelling van het Dagelijks Bestuur is geregeld in artikel 13. Ook deze is in 2010 aangepast en bestaat nog uit 3 leden, door het Algemeen Bestuur uit haar midden te benoemen. Naast het gemeenschappelijk gekozen lid, tevens voorzitter ook nog 2 leden die het Algemeen Bestuur uit haar midden aanwijst. 3.5.2. Gemeenschappelijke regeling Werkvoorzieningschap LANDER LANDER behartigt de gemeenschappelijke belangen van de deelnemende gemeenten op het gebied van de sociale werkvoorziening en op het gebied van andere vormen van gesubsidieerde arbeid. Ter verwezenlijking van die gemeenschappelijke belangen is LANDER, overeenkomstig artikel 1 lid 2 van de Wet sociale werkvoorziening, belast met de volledige verantwoordelijkheid en uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening en van de uit deze wet voortvloeiende uitvoeringsregelingen. Datzelfde geldt ook voor de uitvoering van wetten betreffende andere vormen van gesubsidieerde arbeid en van de uit deze wetgeving voortvloeiende uitvoeringsregelingen. In artikel 7 wordt de samenstelling van het Algemeen Bestuur geregeld. Per deelnemende gemeente hebben er 3 leden zitting, die door de gemeenteraad uit haar midden, de voorzitter en de wethouders inbegrepen worden aangewezen, waarbij er tenminste 1 lid uit het college van burgemeester en wethouders dient te worden aangewezen. Ook wijst de gemeenteraad een plaatsvervangend lid aan. Het lidmaatschap van het Algemeen Bestuur eindigt van rechtswege, zodra men ophoudt lid of voorzitter van de raad, danwel burgemeester of wethouder van de gemeente te zijn. Het Dagelijks Bestuur bestaat, conform het bepaalde in artikel 13 uit 8 leden door en uit het Algemeen Bestuur aangewezen. Waarbij opgemerkt dat er maximaal 1 lid per deelnemende gemeente zitting kan hebben in het Dagelijks Bestuur en dat die afkomstig dient te zijn uit het college van burgemeester en wethouders. Het Algemeen Bestuur wijst één van de leden uit het Dagelijks Bestuur aan als voorzitter en een ander lid van het Dagelijks Bestuur tot plaatsvervangend voorzitter. Lander zal bij de invoering van de 3 transities opgaan in de nieuw te vormen GR RIW. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 25 Handboek gemeenteraad Neerijnen 3.5.3. Gemeenschappelijke regeling Recreatieschap Nederrijn-Lek-Waal Het recreatieschap Nederrijn-Lek-Waal is gevestigd te Culemborg. De gemeenschappelijke regeling voor dit openbare lichaam dateert uit 1989. Het recreatieschap heeft tot taak de gemeenschappelijke behartiging van de belangen van de deelnemende gemeenten op het terrein van de openluchtrecreatie en het toerisme in het gebied, dat met bescherming van het landschappelijke karakter. Het Algemeen Bestuur bestaat uit zoveel leden als er deelnemers zijn, conform het bepaalde in artikel 8. Per deelnemende gemeente kan er 1 lid en 1 plaatsvervangend lid uit haar midden, burgemeester en wethouders inbegrepen, worden aangewezen. De leden van het Algemeen Bestuur worden aangewezen voor de zittingsperiode van de gemeenteraad. Het Dagelijks Bestuur wordt gekozen uit het Algemeen Bestuur, artikel 13. De voorzitter en de plaatsvervangende voorzitter van het Algemeen en het Dagelijks Bestuur worden uit het Algemeen Bestuur gekozen. 3.5.4. Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Gelderland-Zuid Het samenwerkingsverband behartigt de belangen van de deelnemende gemeenten op het gebied van hulpverlening en veiligheid door uitvoering te geven aan de opgedragen taken. Kort samengevat bestaan de taken uit het samenwerken op het gebied van de brandweertaken, rampenbestrijding, ambulancevervoer en geneeskundige hulpverlening bij rampen en ongevallen. Artikel 7 regelt dat iedere deelnemende gemeente één lid aanwijst die zitting neemt in het Algemeen Bestuur. Als lid voor het Algemeen Bestuur kunnen uitsluitend worden aangewezen de burgemeester of een wethouder. Elk lid van het Algemeen Bestuur heeft tevens een plaatsvervanger, die ook weer uitsluitend benoembaar is vanuit het college van burgemeester en wethouders. Het lidmaatschap heeft de duur van de zittingsperiode van de gemeenteraad en/of houdt op te bestaan, zodra het lid de functie niet meer uitoefent. De korpsbeheerder van de Politieregio Gelderland-Zuid is voorzitter en de waarnemende korpsbeheerder van de Politieregio Gelderland-Zuid is de plaatsvervangende voorzitter. Artikel 11 regelt de samenstelling van het Dagelijks Bestuur. Deze bestaat uit 6 leden, waar onder een voorzitter en een plaatsvervangende voorzitter, door en uit het Algemeen Bestuur aan te wijzen. 3.5.5. Gemeenschappelijke regeling Belastingsamenwerking Rivierenland In het kader van deze gemeenschappelijke regeling worden de belangen, elk voor zover het hun grondgebied en hun belangen betreft, van de deelnemers behartigd. De behartigde belangen bestaan uit: de heffing en de invordering van belastingen en de uitvoering van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ), waaronder tevens wordt begrepen de administratie van vastgoedgegevens en het verstrekken van vastgoedgegevens aan de deelnemers en derden. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 26 Handboek gemeenteraad Neerijnen In artikel 6 is de omvang en samenstelling van het Algemeen Bestuur geregeld. Het Waterschap Rivierenland heeft 2 vertegenwoordigers met dubbel stemrecht in het Algemeen Bestuur en alle andere deelnemers 1 vertegenwoordiger met enkelvoudig stemrecht. Ook de Regio Rivierenland wijst 1 vertegenwoordiger uit haar Dagelijks Bestuur aan met enkelvoudig stemrecht. Een gemeentelijke vertegenwoordiger is afkomstig uit het college van burgemeester en wethouders evenals de aangewezen plaatsvervanger. Artikel 14 regelt de samenstelling van het Dagelijks Bestuur. Deze bestaat uit 3 leden, te weten een voorzitter en twee leden. Ze worden vanuit het Algemeen Bestuur gekozen, waarbij is bepaald dat 1 lid afkomstig is van het Waterschap. 3.5.6. Gemeenschappelijke regeling Regionaal Archief Rivierenland Het Regionaal Archief Rivierenland ontstond in 1999 uit een fusie tussen de archiefdiensten Tiel-Buren-Culemborg en de KLEM-gemeenten (Kesteren, Echteld, Lienden en Maurik). Aanleiding was gemeentelijke herindeling waaruit de tegenwoordige gemeenten Buren en Neder-Betuwe ontstonden. In 2003 sloot ook Waterschap Rivierenland zich bij de regeling aan. Sedert 1 januari 2009 nemen ook de gemeenten Geldermalsen en Neerijnen deel aan deze gemeenschappelijke regeling, die in 2010 gewijzigd ter tekening is voorgelegd aan de diverse gemeenteraden. Met ingang van 1 januari 2014 is het Streekarchief Bommelwaard (SAB) aangesloten bij en is opgegaan in (gefuseerd) het Regionaal Archief Rivierenland. Hiervoor is een nieuwe gemeenschappelijke regeling opgesteld. Het bestaansrecht van het Regionaal Archief Rivierenland wordt ontleend aan de Archiefwet, maar ligt ook verankerd in de maatschappelijke functie van de dienst. De archiefdienst is een eigentijds betrouwbaar steun- en informatiepunt voor de burger in een gehaaste maatschappij, die wordt weerspiegeld in de geordende documenten en de daarin aanwezige informatie. Het RAR hanteert het motto “Betrouwbaar, Betrokken en Bekwaam”. Het staat voor motivatie en kwaliteit. Het RAR hecht veel waarde aan een goede relatie met het publiek (lees de burgers) en aan een zorgvuldig beheer van de toevertrouwde archieven en collecties. 3.5.7. Gemeenschappelijke regeling Gemeentelijke Gezondheidsdienst Gelderland-Zuid Door de fusie van de GGD-Rivierenland met de GGD-Nijmegen is per 1 juli 2013 de nieuwe GGD Gelderland-Zuid ontstaan. Hiervoor is een nieuwe gemeenschappelijke regeling Gemeentelijke Gezondheidsdienst Gelderland-Zuid in het leven geroepen, waarin de deelnemende gemeenten participeren. Met de instelling van deze nieuwe gezondheidsdienst is voldaan aan de wettelijke verplichting vanuit de Wet Publieke Gezondheid (WPG) om één GGD te hebben, waarvan het werkgebied samenvalt met het werkgebied van de Veiligheidsregio. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 27 Handboek gemeenteraad Neerijnen Artikel 10 regelt dat iedere deelnemende gemeente één lid aanwijst die zitting neemt in het Algemeen Bestuur. Als lid voor het Algemeen Bestuur kan bij voorkeur worden aangewezen de portefeuillehouder Volksgezondheid. Elk lid van het Algemeen Bestuur heeft tevens een plaatsvervanger, die ook weer uitsluitend benoembaar is vanuit het college van burgemeester en wethouders. 3.5.8. Gemeenschappelijke regeling Omgevingsdienst Rivierenland (ODR) De Minister van VROM heeft aangedrongen op de vorming van uitvoeringsdiensten op regionale schaal en de provincie verzocht een proces te organiseren waarin dat gestalte krijgt. De deelnemers hebben, na het tekenen van een Intentieverklaring, gezamenlijk besloten tot oprichting van een Omgevingsdienst (uitvoeringsdienst) die de juridische vorm van een openbaar lichaam in de zin van de Wet gemeenschappelijke regelingen heeft. De gemeenschappelijke regeling is met ingang van 1 januari 2013 van kracht geworden en is aangegaan voor onbepaalde duur. De gemeente Neerijnen heeft in eerste instantie de milieutaken er in ondergebracht en zal later bezien of het ook de taken op het gebied van bouw- en ruimtelijke ordening zal onderbrengen in deze gemeenschappelijke regeling. Artikel 11 regelt de samenstelling van het Algemeen Bestuur, dat bestaat uit 11 personen, waaronder de voorzitter. Elke deelnemer wijst uit zijn midden een lid aan voor dit algemeen bestuur. Ook wijst elke deelnemer uit zijn midden een plaatsvervangend lid aan voor het algemeen bestuur. 3.5.9. Molenstichting voor het Gelders Rivierengebied De Molenstichting is gevestigd te Tiel en is opgericht op 9 november 1972. De oprichting is tot stand gekomen nadat het polderdistrict Tielerwaard na de voltooiing van de cultuurtechnische werken op het gebied van de waterbeheersing, de molens niet meer functioneel kon inzetten. Het bestuur van de molenstichting wordt gevormd uit vertegenwoordigers van de inliggende gemeenten, het Waterschap Rivierenland en belangengroeperingen vanuit de molenwereld De stichting stelt zich ten doel: het behoud van de monumenten, beschermd in de Monumentenwet 1988 of een daarvoor in de plaats gekomen regeling. Het is niet de opzet van de stichting om zoveel moegelijk molens in de stichting op te nemen. Het is de bedoeling dat, wanneer een eigenaar van een molen -bijvoorbeeld een gemeente, een waterschap of een particulier- deze molen moet afstoten, de Molenstichting in beginsel bereid is, onder bepaalde voorwaarden, deze molen in eigendom en/of beheer over te nemen. De stichting aanvaardt daarmee de verantwoordelijkheid voor de instandhouding van deze molen. Het beheer en onderhoud wordt deels bekostigd uit beschikbaar gestelde financiële middelen van de Rijksoverheid (de zogenaamde Brimsubisdie). Deze subsidie bedraagt maximaal 60% van de gelimiteerde geraamde onderhoudskosten. Verder is sprake van een gemeentelijke subsidie van 10-15%, afhankelijk van de kosten en het beschikbaar zijn van middelen. De provincie Gelderland kent eveneens subsidie toe, deze is gelijk aan de gemeentelijke bijdrage en wordt pas verleend als de gemeente daadwerkelijk bijdraagt. Verder zijn er nog een beperkt aantal sponsoren (Bankgiroloterij, Waterschap Rivierenland en de Vervoornstichting). 3.5.10. Adviesgroep herinrichting Heesseltsche Uiterwaarden De adviesgroep Heesseltsche Uiterwaarden is in het leven geroepen ten behoeve van het opstellen van een herinrichtingsplan voor de Heesseltsche Uiterwaarden. Opdrachtgever voor het opstellen van dit herinrichtingsplan is de staatssecretaris van verkeer en Waterstaat, die de uitvoering heeft opgedragen aan Rijkswaterstaat Oost-Nederland. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 28 Handboek gemeenteraad Neerijnen Het doel van de adviesgroep is om advies te geven over het opstelen van een herinrichtingsplan Heesseltsche Uiterwaarden. Het herinrichtingsplan voor de Heesseltsche Uiterwaarden zal in ieder geval aan de vigerende wet- en regelgeving moeten voldoen. Na bestuurlijke bekrachtiging van het herinrichtingsplan wordt de adviesgroep ontbonden. 4. 4.1. Griffie, faciliteiten en overige afspraken Griffie De griffie vervult de ondersteunende administratieve en adviserende functie voor de raad- en commissieleden. Hiervoor is 1,27 formatieplaats beschikbaar, waarbij de formatie voor de waarnemende raadsgriffier niet is meegeteld, daar hij deze taak alleen vervult bij afwezigheid van de raadsgriffier. Ter vergelijking, het college van burgemeester en wethouders kunnen zich voor de ondersteunende administratieve en adviserende ondersteuning laten bijstaan door een ambtelijke organisatie van circa 70 formatieplaatsen (hoewel er al veel taken inmiddels zijn uitbesteed, de ambtelijke organisatie groeit steeds verder toe naar een regiegemeente). Vandaar dat de griffie veelal ook een beroep doet op de ondersteuning van de ambtelijke organisatie voor het beantwoord krijgen van raadsvragen en/of de aanlevering van informatie op de gedane toezeggingen tijdens vergaderingen. Maar ook voor juridische ondersteuning en ondersteuning bij het opstellen van initiatiefvoorstellen vanuit de raad en/of opstellen van moties en amendementen. 4.1.1. Samenstelling griffie Voor een actueel overzicht van de samenstelling wordt verwezen naar de website van de gemeente Neerijnen, onderdeel Raad Informatie Systeem, pagina “griffie”. 4.1.2. Bereikbaarheid griffie De griffie is telefonisch te bereiken via de telefoonnummers: - raadsgriffier 0418 – 656520 (kantooruren); - raadsgriffier 06 – 22924866 (buiten kantooruren); - griffiemedewerkster 0418 – 656522 (kantooruren) en - plaatsvervangend raadsgriffier 0418 – 656511 (kantooruren). Ook is de griffie digitaal bereikbaar via griffie@neerijnen.nl 4.2. 4.2.1. Toegang tot gemeentehuis Druppel/kaart Ieder raad- en burgercommissielid heeft de beschikking over een “druppel of kaart” voor de toegang tot het gemeentehuis, buiten kantooruren. Dit toegangsbewijs is te gebruiken om deel te kunnen nemen aan de te houden vergaderingen in het Gemeentehuis. Na beëindiging van de functie van raadslid en/of burgercommissielid dient het toegangsbewijs ingeleverd te worden bij de raadsgriffier. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 29 Handboek gemeenteraad Neerijnen 4.2.2. Beveiliging Het gemeentehuis is automatisch beveiligd vanaf 21.00 uur ’s avonds en in het weekend. Dit houdt in dat bij avondvergaderingen en/of gebruik in het weekend van ruimte(n) in het gemeentehuis ontheffing moet worden aangevraagd bij de meldkamer. Dit kan alleen door de gemeentebode(s) worden aangevraagd, waarvoor zij een geheime code gebruiken. 4.3. 4.3.1. Fractieoverleggen Reservering vergaderruimte in gemeentehuis Afgesproken is dat alle fractieoverleggen, na vaststelling van het vergaderschema Raad- en raadadviescommissies, door de raadsgriffier bij de gemeentebode(s) zal worden vastgelegd. Voor wat betreft het 2e fractieoverleg per raadcyclus is tevens afgesproken, dat de afzonderlijke raadsfracties de gemeentebode(s) vroegtijdig laat weten OF ze gebruik zullen maken van het vergaderruimte aanbod in het gemeentehuis. 4.3.2. Overzicht aangewezen vergaderruimten in het gemeentehuis per fractie Huidige indeling fractiekamers: Fractie SGP kamer Burgemeester (ruimte 39); op vergaderavonden van gemeenteraad en raadadviescommissies overleg in ruimte 38 of ruimte 12 (kantine) Fractie VN vergaderkamer op de tussenverdieping 1e en 2e links (ruimte 54) Fractie GBN raadzaal (ruimte 36) tussenverdieping (BG en 1e etage) Fractie VVD houdt fractieoverleg op donderdag en pakt een ruimte die dan vrij is! Fractie CDA kamer gemeentesecretaris (ruimte 41) 1e verdieping Fractie PvdA vergaderkamer tussenverdieping 1e en 2e rechts (ruimte 52) 4.4. Gebruik leeskamer Voor het raadplegen van stukken t.b.v. raadsvergaderingen en andere documenten en/of boekwerken die aan de raad zijn gezonden kan gebruik worden gemaakt van de leeskamer. De leeskamer is te vinden in het “souterrain” van het Kasteel. Ook op werkdagen buiten kantooruren, tot 21.00 uur vrij toegankelijk met gebruik van de toegangsdruppel/toegangskaart via de zij-ingang. N.B.: actuele vergaderstukken voor een lopende Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 30 Handboek gemeenteraad Neerijnen raadcyclus is in te zien bij de Griffie en in het RIS! 4.4.1. Ter inzage leggen van vergaderstukken De stukken die ter inzage worden gelegd voor de raad- en burgercommissieleden zijn te vinden in de documentkast, nabij de tafel en de stoelen van de “leeskamer” voor de raad. Stukken die “vertrouwelijk” ter inzage worden gelegd voor raad- en burgercommissieleden zijn te raadplegen bij de griffie. 4.5. Raadsvragen Vragen van raadsleden kunnen schriftelijk (of digitaal per e-mail) via de raadsgriffier worden gesteld aan het college. Hiervoor zijn regels opgesteld die zijn opgenomen in het Reglement van orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad. De raadsgriffier zal de vragen, via de MT-leden uitzetten ter beantwoording in de organisatie. De organisatie beantwoordt de gestelde vragen in overleg met de verantwoordelijke portefeuillehouder. De portefeuillehouder beslist OF de beantwoording via de collegevergadering van burgemeester en wethouders dient te lopen OF dat deze rechtstreeks aan de raadsgriffier ter verzending kan worden aangeboden. 4.5.1. Openbaar/vertrouwelijk In principe wordt de beantwoording van individueel gestelde raadsvragen beschikbaar gesteld aan alle raad- en burgercommissieleden. Dit enerzijds om alle raad- en commissieleden van dezelfde informatie te voorzien en anderzijds om te voorkomen dat dezelfde vragen vaker worden gesteld. Dit legt een te grote druk op de ambtelijke organisatie, die de uren doorrekent naar de begrotingspost “raad en commissies”, dat daardoor wordt overschreden. Over de mogelijkheid tot het gelimiteerd stellen van “politieke vragen”, die vervolgens “vertrouwelijk” zullen worden behandeld en alleen worden beantwoord aan de vraagsteller, is in de vorige raadsperiode geen overeenstemming bereikt. Hierdoor blijven in principe alle raadsvragen openbaar en worden aan alle raad- en burgercommissieleden beantwoord. 4.6. Digitale hulpmiddelen Ieder raad- en commissielid van een raadsfractie krijgt de beschikking over een iPad. Dit enerzijds ter ondersteuning bij de uitoefening van de functie van raad- en/of commissielid en anderzijds voor het kunnen raadplegen van de digitale vergaderagenda's en achterliggende documenten die via de website van de gemeente worden aangeboden. De iPad kan door een aftredend of vertrekkend raad- en/of commissielid worden overgedragen aan zijn/haar opvolger, via de fractievoorzitter van zijn/haar politieke groepering. 4.6.1. Technische ondersteuning Het cluster I&A (Informatisering & Automatisering) is voor het maken van een afspraak voor technische ondersteuning aan de digitale hulpmiddelen bereikbaar via het centrale telefoonnummer van de gemeente, te weten 0418 - 656565. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 31 Handboek gemeenteraad Neerijnen 4.7. 4.7.1. Overige afspraken, regelingen en documenten Aanleveren raadsvoorstellen en –besluiten Het college van burgemeester en wethouders, het presidium en raadsleden zelf kunnen raadsvoorstellen opstellen en op de agenda voor de raad (laten) zetten. Aan de hand van deze voorstellen wordt de raad in de gelegenheid gesteld om besluiten te nemen over onderwerpen waarvoor hij bevoegd is. Raadsvoorstellen worden altijd via een uniform format opgesteld. 4.7.1.1 Nazendingen In principe worden nazendingen NIET toegestaan. Alleen als het echt noodzakelijk is, dan zorgt de griffie ervoor dat iedereen deze nazending nog tijdig digitaal ontvangt. 4.7.1.2 Informatie ter vergadering op tafel Informatie die voorafgaand aan of staande de vergadering “op tafel” wordt aangeboden zal NIET meer worden betrokken in de gedachte-/meningsvorming bij de behandeling van het betreffende agendapunt door de raadsleden. Er wordt ook zoveel mogelijk naar gestreefd om GEEN informatieverstrekking meer te laten plaatsvinden op de vergaderavond. 4.7.1.3 Lijst ingekomen stukken De lijst ingekomen stukken wordt definitief opgemaakt op de dag dat het Presidium wordt gehouden. Alle stukken die aan de raad gericht zijn, die na deze dag binnenkomen worden op de lijst ingekomen stukken van de volgende raadsvergadering vermeld. Uitzondering zijn ingekomen stukken die binnenkomen en nog betrekking hebben op agendapunten van de komende vergadering, die worden (digitaal) verstrekt aan alle raad- en burgercommissieleden. De inhoud van het ingekomen stuk kan dan door hen worden betrokken bij de besluitvorming van het betreffende agendapunt en het ingekomen stuk zelf wordt opgenomen op de lijst ingekomen stukken van de eerstvolgende raadsvergadering. Documenten die op de lijst ingekomen stukken staan, worden ter inzage gelegd bij de griffie. 4.7.2. Strategische raadsagenda (lange termijn agenda) De raad en raadadviescommissies werken met een Lange-Termijn-Agenda. Deze Lange Termijn Agenda wordt vooral gebruikt om de zes-wekelijkse-vergadercycli inhoudelijk af te stemmen. Daardoor wordt voorkomen dat de ene vergadering veel agendapunten bezit en een andere bijzonder weinig. Bijkomend voordeel hiervan is dat er voldoende tijd beschikbaar is om ruimschoots te debatteren over alle agendapunten, wat de besluitvorming weer ten goede komt. Deze termijnplanning wordt meerdere keren per jaar geactualiseerd. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 32 Handboek gemeenteraad Neerijnen 4.7.3. Agendabeheer raad en raadadviescommissies De raadsgriffier verzorgt het agendabeheer voor de raad- en commissieleden. Alle uitnodigingen tot deelname en vergaderdata, zowel intern als extern worden bijgehouden en wekelijks opgenomen in het weekbericht. 4.7.4. Vergaderschema gemeenteraad en raadsadviescommissies Neerijnen Jaarlijks, in september wordt door de raadsgriffier een conceptvergaderschema opgesteld en ter besluitvorming, via het Presidium en de raadadviescommissie Bestuur ter vaststelling voorgelegd aan de gemeenteraad. Hierin zijn alle vergaderingen van de raad en haar adviescommissies, maar ook voor de werkgroepen Raad Informatie Systeem (RIS) en Onderwijs en alle fractieoverleggen opgenomen. 4.7.5. Presentatie raadadviescommissie Het is mogelijk om presentaties te verzorgen in vergaderingen van raadadviescommissies. De voorkeur geniet, om een presentatie te laten verzorgen over een onderwerp die in diezelfde raadadviescommissie ter voorbereiding van de besluitvorming in de gemeenteraad voor ligt. Afgesproken is om presentaties tot een minimum te beperken (gezien de tijdsduur van 30 minuten per presentatie die ermee gemoeid is). Daarom wordt ernaar gestreefd om één presentatie (van maximaal 20 minuten) per commissievergadering toe te staan. Daarna krijgen de commissieleden globaal nog 10 minuten tot het stellen van verhelderende vragen. 4.7.6. Werkbezoeken De raad en commissieleden kunnen gebruik maken van een uitnodiging tot het brengen van een werkbezoek aan bedrijven, instellingen en andere overheden. Ook zijn werkbezoeken op eigen initiatief denkbaar aan b.v. Bouwlocaties of locaties die worden voorgedragen voor een bepaalde bestemming en/of invulling. 4.7.7. Abonnementen raad- en commissiestukken Met het doorvoeren van de digitalisering, het gebruik van de iPads en het uitsluitend nog digitaal beschikbaar stellen van de agenda's en achterliggende documenten komt de mogelijkheid tot het nemen van een abonnement op de raad- en commissiestukken te vervallen. Iedereen kan vrij de digitaal documenten via het RIOS raadplegen. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 33 Handboek gemeenteraad Neerijnen 5. Werkdocumenten gemeenteraad en raadsadviescommissies De Gemeentewet schrijft voor om te voorzien in een aantal verordeningen en reglementen, die niet alleen de inrichting en samenstelling van het gemeentebestuur regelt, maar ook de bevoegdheid van het gemeentebestuur en de financiën van het gemeentebestuur. 5.1. 5.1.1. Procedures/verordeningen Reglement van orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van de Raad In het reglement van orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van de Raad zijn afspraken vastgelegd. Over toelating van nieuwe leden, benoeming wethouders en fracties; vergaderingen; rechten van raadsleden; begroting en rekening; lidmaatschap van andere organisaties; besloten vergadering en toehoorders en pers. Het huidige reglement is vastgesteld d.d. 25 april 2013. 5.1.2. Verordening op de raadscommissies De taken, bevoegdheden, samenstelling en werkwijze zijn hierin geregeld. Een raadscommissie brengt advies uit aan de gemeenteraad en wordt daarom om wel raadadviescommissie genoemd. Het is uiteindelijk een advies over een te nemen besluit door de gemeenteraad m.b.t. een voorstel of onderwerp, waarover in de betrokken commissie is gediscussieerd. Ook is erin beschreven, op welke wijze de leden van de raad inzage hebben in stukken waaromtrent door een raadadviescommissie geheimhouding is opgelegd. Die inzage kan slechts worden geweigerd voor zover zij in strijd is met het openbare belang. De huidige verordening is vastgesteld d.d. 9 december 2010. 5.1.3. Verordening ambtelijke bijstand en fractieondersteuning Deze verordening geeft uitvoering aan artikel 33 van de Gemeentewet. Dit artikel is in 2002 door de inwerkingtreding van de Wet dualisering gemeentebestuur ingrijpend gewijzigd. Het legt expliciet vast dat de raad en individuele raadsleden een recht op ambtelijke bijstand hebben. Voor politieke groeperingen bestaat daarnaast een recht op fractieondersteuning. De uitwerking van deze rechten moet bij verordening worden geregeld. De verordening behandelt gedetailleerd de ambtelijke bijstand. Van een verzoek om informatie tot het verlenen van ambtelijke bijstand. Maar ook over de hoeveelheid ambtelijke bijstand, de mogelijke weigering daarvan en hoe om te gaan met het geschil daarover. Ook de fractieondersteuning komt uitgebreid aan bod. Denk aan het recht op financiële vergoeding, hoe die besteed mag worden en de verantwoording en controle. Maar ook over de gevolgen bij splitsen van een fractie. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 34 Handboek gemeenteraad Neerijnen Aangezien het de verhouding betreft tussen de raadsleden en de reguliere ambtelijke organisatie, is behoefte aan duidelijke regels. De ambtenaren werken doorgaans voor het college. Dat de raad beschikt over een griffier met griffie betekent niet dat er geen behoefte meer zou zijn aan ambtelijke bijstand door de reguliere ambtelijke organisatie. De huidige verordening is vastgesteld d.d. 9 december 2010. Bij het doorvoeren van de bezuinigingen in 2012 en 2013 is artikel 6 “recht op financiële vergoeding” min of meer buiten werking gesteld. Het is niet meer mogelijk dat een fractie een financiële tegemoetkoming krijgt voor fractieondersteuning of ambtelijke bijstand. 5.1.4. Verordening rechtspositie wethouders, raad- en commissieleden gemeente Neerijnen De regeling van rechtspositie van wethouders, raadsleden en leden van gemeentelijke commissies vindt op drie of vier niveaus plaats, te weten: bij Wet, bij AMvB, in een ministeriële regeling (alleen voor wethouders) en gemeentelijke verordening. In deze wetten en nadere regelgeving zijn alle voor de rechtspositie van belang zijnde onderwerpen geregeld. Een aantal voorzieningen, zoals de hoogte van de bezoldiging en de verschillende onkostenvergoedingen, is in de rechtspositiebesluiten overwegend geregeld in dwingende bepalingen. Voor secundaire voorzieningen, zoals bijvoorbeeld een regeling tegemoetkoming in de kosten van een ziektekostenverzekering, geldt dat de gemeente de vrijheid heeft om deze voorziening te treffen. De Verordening rechtspositie wethouders, raad- en commissieleden gemeente Neerijnen 2012 is vastgesteld d.d. 19 december 2013. 5.1.5. Verordening burgerinitiatief Het burgerinitiatief houdt in dat burgers, met inachtneming van bepaalde voorwaarden, onderwerpen of voorstellen op de raadsagenda kunnen laten plaatsen. Het gaat dus om onderwerpen die de gemeenteraad volgens de burgers zou moeten agenderen, maar die (nog) niet zijn opgepakt. Het invoeren van een recht van burgerinitiatief biedt burgers dus de gelegenheid om publieke agendapunten onderdeel van de politieke agenda te maken. Zo wordt een extra (nieuwe) manier aangeboden, om zaken die leven in de samenleving onderdeel van gesprek zijn ook hun weg vinden naar de politiek. Hierdoor wordt de leefbaarheid in de gemeente vergroot en de vertegenwoordigende rol van de gemeenteraad versterkt. De verordening Burgerinitiatiefvoorstel gemeente Neerijnen is vastgesteld in 2005. Van deze verordening is door de bevolking van de gemeente Neerijnen nog geen gebruik gemaakt. 5.1.6. Verordening Rekenkamercommissie Het rekenkamerwerk spitst zich toe op het onderzoeken van de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van overheidshandelen. Doelmatigheid is de mate waarin de nagestreefde beleidsdoelen tegen zo gering mogelijke kosten worden bereikt. Bij doeltreffendheid gaat het er om of het resultaat van het beleid beantwoordt aan wat er met het beleid werd beoogd en de gestelde beleidsdoelen worden verwezenlijkt. Bij rechtmatigheid gaat het om het voldoen aan de wettelijke kaders en regelgeving. Het gaat dan vooral om wet- en regelgeving die direct van belang is voor de rechtmatigheid van de totstandkoming van de gemeentelijke baten en lasten. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 35 Handboek gemeenteraad Neerijnen De huidige Verordening gemeentelijke rekenkamercommissie Neerijnen is vastgesteld d.d. 1 april 2010. 5.1.7. Gedragscode voor politieke ambtsdragers gemeente Neerijnen Leden van (gemeentelijke) bestuursorganen stellen bij hun handelen de kwaliteit van het openbare bestuur centraal. Integriteit van het openbare bestuur is daarvoor een belangrijke voorwaarde. De belangen van de gemeente en in het verlengde daarvan die van de burgers, zijn het primaire richtsnoer. Bestuurlijke integriteit houdt in dat de verantwoordelijkheid die met de functie samenhangt wordt aanvaard en dat er de bereidheid is om daarover verantwoording af te leggen. Verantwoording wordt intern afgelegd aan collega-bestuurders of de gemeenteraad, maar ook extern aan organisaties en burgers voor wie bestuurders hun functie vervullen. Dienstbaarheid, functionaliteit, onafhankelijkheid, openheid, betrouwbaarheid en zorgvuldigheid zijn hierbij leidende kernbegrippen. De huidige Gedragscode is vastgesteld d.d. 9 december 2010. 5.1.8. Financiële verordeningen 212, 213 en 213a De raad stelt bij verordeningen de uitgangspunten voor het financiële beleid, evenals voor het financiële beheer en voor de inrichting van de financiële organisatie vast. Ook stelt zij regels vast voor de controle op het financiële beheer en de financiële organisatie en het waarborgen van de rechtmatigheid.  De financiële verordening gemeente Neerijnen is vastgesteld d.d. 24 september 2009.  De controleverordening gemeente Neerijnen is vastgesteld d.d. 15 december 2011.  De verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid van de gemeente Neerijnen is vastgesteld d.d. 18 maart 2004. Artikel 212: deze verordening waarborgt dat aan de eisen van rechtmatigheid, verantwoording en controle wordt voldaan. Artikel 213: deze verordening waarborgt dat de rechtmatigheid van het financiële beheer en van de inrichting van de financiële organisatie wordt getoetst. Artikel 213a: deze verordening regelt dat het college periodiek onderzoek doet naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van het door hem gevoerde bestuur. 5.1.9. Handvest actieve informatieplicht Een belangrijk doel van het dualisme is het versterken van de kaderstellende, controlerende en volksvertegenwoordigende functie van de gemeenteraad. Om deze taken goed te kunnen uitvoeren heeft de raad informatie nodig. In de Gemeentewet is bij de invoering van het dualisme daarom bepaald dat het college actief informatie moet verschaffen aan de raad. Mede voor een goede structurering van de informatieplicht aan de raad en het vastleggen van afspraken op dat gebied is een notitie opgesteld, aan de hand waarvan gesproken kan Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 36 Handboek gemeenteraad Neerijnen worden over de mogelijkheden voor verdere structurering en stroomlijning van informatievoorziening van het college naar de raad. Deze notitie actieve informatieplicht is gecompleteerd met een Handvest actieve informatieplicht die ter vaststelling aan de raad is voorgelegd in 2011. Wegwijzer periode 2014 - 2018 Pagina 37